Herhangi bir iş yerinde çalışan işçinin kendi isteği ve kusuru dışında işini kaybetmesi durumunda yaşadığı gelir kaybını az da olsa karşılamak için belirli ve sınırlı bir süre verilen ücrete işsizlik maaşı denilir. Yaşam şartlarının zorlaşması insanları bazı borçlara itmektedir. Yapılan bu borçlar zamanında ödenmediğinde maalesef ki katlanarak artmakta ve ödenmesi de zorlaşmaktadır.
Bir işi olan ve aylık maaşı olan kişiler borcunu düzenli olarak ödeyebilirken istemediği bir zaman diliminde kendi iradesi ve kusuru dışında işsiz kalmış olan kişiler için borçlar kabusa dönüşebilir. Kişi, düzenli ödeyemediğinden dolayı icra takibine düşen borçları için işsizlik maaşına haciz konulur mu diye kaygı verici zaman dilimleri yaşamak durumunda kalabilir.
Aslında kanunlarımız hayatını belli bir miktar maaş karşılığında yürütmek zorunda olanlar içim olumlu bazı düzenlemeler yapmıştır. İşsizlik maaşına haciz konulur mu diye düşünenlere 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50.maddesine göz atmaları tavsiye edilir. Bu maddeye göre işsizlik maaşından sadece damga vergisi kesintisi yapılabilir. Damga vergisinin dışında bu ödemeden herhangi bir vergi veya kesinti yapılamaz.
Ayrıca işsizlik maaşı alan kişinin ödemek zorunda olduğu nafaka yok ise bu durumda da ödemeye haciz, başkasına devir veya el koyma gibi bir durum asla söz konusu olamaz. Fakat şayet kişinin nafaka borcu varsa kesinti yapılabilir. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50.maddesine göre işçinin işsizlik maaşından nafaka borcu dışında kesinti yapılamaz, haciz konulamaz. Tek bir sebepten ötürü haciz yaşanabilir o da nafaka borcunun olması ve nafakasını ödememesidir. Nafaka borcunun dışında hiçbir şekilde ve hiçbir nedenden ötürü haciz durumu yaşanmamaktadır.
İşsizlik Maaşının Ne Kadarına Haciz Konulabilir?
İşsizlik maaşına haciz konulur mu sorusunun cevabı olarak sadece nafaka borcundan dolayı haczedilebileceğini ifade etmiş olduk. Nafakasını ödeyemediğinden dolayı borcu olanlar bu durumda maaşının ne kadarının haczedilebileceğini merak etmektedirler. Bu durumda ise kanun, işçinin maaşının en çok dörtte birine haciz koymaya izin vermektedir. Kişinin borcunun ne kadar olduğu hiç önemli olmayıp en fazla kesinti sadece maaşının dörtte biri kadardır. Örneğin 1600 TL ödeme alan ve nafaka borcu olan bir kişiden borcu ne kadar olura olsun en fazla 400 TL haciz yapılabilir.
Çalışan ve aylık maaş alan birinden de mesai ödemelerinin, ikramiye, tatil ücreti, hafta tatili veya prim ödemelerinden de ancak dörtte bir haciz söz konusu olabilir. İşsizlik maaşına haciz konulur mu sorusunun yanında bir de kıdem tazminatı ve ihbar tazminatında haciz yapılıp yapılamayacağı sorusu vardır ki bu durum biraz daha farklıdır. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ücret niteliğinde olmadığından bu ödemelerin tamamı borçlar karşılığında haczedilebilir. Örneğin kıdem tazminatı almayı hak etmiş bir kişi hakkında İcra Dairesinden gelen bir borç varsa bu borca karşılık alacağı 30 bin liralık kıdem tazminatının hepsi haczedilebilir.
İşsizlik Maaşı Hangi Durumlarda Hak Edilir?
Bir kişinin işsizlik maaşına haciz konulur mu diye düşünmeden önce işsizlik maaşı almayı hak edip etmediğini bilmesi gerekmektedir. İşçinin işsizlik maaşı alabilmesi için bazı şartların yerine gelmiş olması gereklidir. Bu şartlar şunlardır:
- Şahsın kendi kusuru veya isteği dışında işsiz kalmış olması
- Şahsın işine son verildiği yani hizmet akdinin bitirildiği tarihten önceki 120 gün eksiksiz olarak çalışmış ve sigorta priminin yatmış olması
- İşine son verilmeden önceki 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası priminin ödenmiş olması
- İşine son verildiği ve hizmet akdinin bitirildiği tarihten sonraki ilk 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsi veya elektronik ortamda başvurunun yapılmış olması gerekmektedir.